Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη η οποία ασχολείται με την μελέτη της επικοινωνίας του ανθρώπου, την ανάπτυξή της και τις διαταραχές της. Ο λογοθεραπευτής είναι υπεύθυνος για την αξιολόγηση του λόγου και της ομιλίας, τις γνωστικές δεξιότητες, τις δεξιότητες σίτισης και κατάποσης προκειμένου να ανιχνεύσει τις διαταραχές και να σχεδιάσει τον τρόπο αντιμετώπισής τους.
- Διαταραχές λόγου (έκφραση και αντίληψη του λόγου)
- Διαταραχές ομιλίας (άρθρωση, φωνολογία διαταραχές ροής, αντήχηση και διαταραχές φωνής, δυσφαγία, στοματοπροσωπικές διαταραχές)
- Θεραπεία
- Πότε χρειάζεται η λογοθεραπεία;
- Ο ρόλος των γονιών
- Αναπτυξιακά ορόσημα
Διαταραχές λόγου ορίζονται αυτές που σχετίζονται με την αντίληψη του λόγου, καθώς και οι δυσκολίες στον συνδυασμό λέξεων για την έκφραση σκέψεων.
- Έκφραση: δυσκολία στον συνδυασμό λέξεων (σύνταξη προτάσεων), περιορισμένο λεξιλόγιο, δυσκολία στην χρήση της γλώσσας
- Αντίληψη: δυσκολία στην αντίληψη του λόγου και στην επεξεργασία του λόγου.
Διαταραχές ομιλίας
- Άρθρωση: δυσκολία στην παραγωγή ήχων και συλλαβών που πολλές φορές μπορούν να καθιστούν την ομιλία δυσκατάληπτη.
- Διαταραχές ροής: η ομιλία διακόπτεται από μη κανονικά σταματήματα, επαναλήψεις και επιμήκυνση ήχων και συλλαβών.
- Αντήχηση και διαταραχές φωνής: προβλήματα στην ένταση και την χοιά της φωνής που αλλοιώνουν την ομιλία. Διαταραχές τέτοιου τύπου μπορεί να προκαλούν ενόχληση ή ακόμα και πόνο στα παιδιά όταν μιλάνε.
- Δυσφαγία, στοματοπροσωπικές διαταραχές: σιελόρροια, διαταραχές σίτισης (αισθητηριακού τύπου, δυσπραξία κλπ), διαταραχές κατάποσης.
Θεραπεία
Στην θεραπεία, ο θραπευτής δουλεύει ατομικά με το παιδί ή σε μικρές ομάδες χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές:
- Αντιμετώπιση διαταραχών λόγου: Ο θεραπευτής χρησιμοποιώντας διάφορα παιχνίδια, τον λόγο, εικόνες, βιβλία, αντικείμενα ή διάφορες τρέχουσες καταστάσεις στοχεύει στην ανάπτυξη του λόγου. Ο θεραπευτής προωθεί το μοντέλο ομιλίας στο παιδί και χρησιμοποιεί επαναληπτικές ασκήσεις προκειμένου να προωθήσει τις γλωσσικές δεξιότητες του παιδιού.
- Αντιμετώπιση διαταραχών ομιλίας: Ο θεραπευτής προωθεί το σωστό μοντέλο των ήχων και των συλλαβών κυριώς μέσω του παιχνιδιού. Το επίπεδο του παιχνιδιού είναι προσαρμοσμένο στην ηλικία και στις ιδιαιτερότητες του κάθε παιδιού. Ο θεραπευτής βιωματικά θα υποδείξει τον σωστό τόπο και τρόπο άρθρωσης συγκεκριμένων ήχων υποδεικύωντας στο παιδί πως θα κινήσει τους αρθρωτές (γλώσσα, χείλη κλπ) προκειμένου να προφέρει σωστά τον ήχο.
- Αντιμετώπιση διαταραχών στοματοπροσωπικού, σίτισης, κατάποσης: Ο λογοθεραπευτής θα χρησιμοποιήσει πληθώρα στοματοπροσωπικών ασκήσεων (μασάζ, ασκήσεις εύρους κίνησης και δύναμης γλώσσας, χειλιών, παρειών και γνάθου) προκειμένου να ενδυναμώσει τους μύες του στόματος. Ο θεραπευτής θα χρησιμοποιήσει τροφές που ποικίλουν σε υφή, θερμοκρασία, γεύση και όψη προκειμένου να προωθήσει τις δεξιότητες της σίτισης του παιδιού.
Πότε χρειάζεται η λογοθεραπεία;
Το παιδί μπορεί να χρειάζεται λογοθεραπεία για διάφορους λόγους μεταξύ των οποίων αναφέρονται κάποιοι:
- Γνωστική καθυστέρηση (νοητική, σκέψης) ή άλλη αναπτυξιακή καθυστέρηση
- Στοματοπροσωπική αδυναμία
- Σιελόρροια
- Ανατομικές ανωμαλίες από την γέννηση (σχιστία υπερώας ή χείλους)
- Αυτισμός
- Διαταραχές στον προγραμματισμό (δυσπραξία, απραξία)
- Διαταραχές αναπνοής-φώνησης
- Διαταραχές σίτισης-κατάποσης
- Εγκεφαλικές κακώσεις
Η θεραπεία θα πρέπει να ξεκινά άμεσα. Παιδία που ξεκινάνε πριν την ηλικία των 5, τείνουν να έχουν καλύτερα αποτελέσματα από άλλα, που ξεκινάνε αργότερα. Αυτό δεν σημαίνει πως τα μεγαλύτερα παιδιά δεν προοδεύουν, απλά συχνά παρατηρείται μεγαλύτερη καθυστέρηση.
Ο ρόλος των γονιών
Είναι πολύ σημαντική η άμεση εμπλοκή των γονιών στο θεραπευτικό πρόγραμμα. Τα παιδιά των οποίων οι γονείς συμμετείχαν ενεργά στο θεραπευτικό πρόγραμμα είχαν γρηγορότερα αποτελέσματα, τα οποία διήρκησαν και μετά το τέλος των θεραπειών. Ρωτήστε τον θεραπευτή για συμβουλές και οδηγίες τις οποίες θα μπορείτε και εσείς να χρησιμοποιείτε στο σπίτι.
Αναπτυξιακά ορόσημα